اثر انجمادی نظریهای از کورت لوین
اثر انجمادی چیست؟
اثر انجمادی نظریهای است از کورت لوین روانشناس اجتماعی. او در این نظریه، عمل تغییر را در یک فرآیند سه مرحلهای ردهبندی کرده است. این نظریه را با بیانی ساده شرح میدهم.
آیا برایتان پیش آمده که از وضعیتی خسته شده باشید و خواهان تغییر و تحول اساسی باشید؟
آیا برایتان پیش آمده که فردی را با تناسب اندام زیبایی دیده باشید و بخواهید شما هم مانند او به تناسب اندام برسید؟
یا این که از بینظمی برنامهی روزانهی خود خسته شده باشید و بخواهید مدیریت صحیح زمان و امور خود را بدست بگیرید؟
با توجه به این احساسات، انگیزه و اشتیاق انجام کاری در شما ایجاد شده است و وارد اولین مرحلهی تغییر شُدید. کورت لوین به این مرحله، گشودگی یا خروج از انجماد میگوید.
اما انگیزه و اشتیاق به تنهایی کافی نیست و شما را به سمت عملگرایی سوق نمیدهد. انگیزه به تنهایی، بعد از چند روز یا حتی چند ساعت از بین میرود و اشتیاق به خاموشی میگراید.
بعد از انگیزه مستلزم ورود به مرحلهی دوم هستیم. در این قسمت باید به دنبال جمعآوری اطلاعات باشیم. باید ببینیم چگونه میتوانیم انگیزهی خود را به عمل تبدیل کنیم؟ اگر به دنبال تناسب اندام هستیم، از چه راهی میتوانیم به آن دست پیدا کنیم؟ کدامین راه بهتر است؟ آیا به تنهایی میتوانیم ۱۵ کیلو کاهش وزن داشته باشیم یا باید کمک بگیریم؟
اینجاست که ما یک قدم فراتر گذاشتهایم و در حال تصمیمگیری برای انگیزه و اشتیاق خود هستیم. کورت لوین این مرحله را، حرکت نامگذاری میکند.
و حالا وارد مرحلهی سوم تغییر میشویم. مسیر تغییر بسیار دشوار است و مقاومت زیادی را میطلبد. اگر دشوار نبود همگان تغییر میکردند.
در این مسیر باید بسیاری از عادتهای قبلی خود را حذف کرده و عادات جدیدی را جایگزین کنیم. باید وارد روابط اجتماعی نوینی شویم که هم راستا با اهداف ما برای تغییر هستند. حتی گاهی لازم است تا بعضی روابط قدیمی و عوامل مزاحم را حذف کنیم تا راهمان صاف و هموار شود.
اگر به دنبال تناسب اندام هستیم باید از یک پزشک یا مشاور کمک بگیریم. با کسانی همصحبت و همراه شویم که در حال اصلاح سبک تغذیهی خود هستند. بعضی از ساعات روز در محیطی مانند مکانهای ورزشی قرار بگیریم تا بهتر و سریعتر این مسیر را طی کنیم. در این مرحله نیازمند حمایت و پشتیبانی اطرافیان هستیم تا هنگام ناامیدی و فشارهای شدید ذهنی به ما انرژی و انگیزه بدهند تا متوقف نشویم و بتوانیم تغییرات پایداری را ایجاد کنیم. و زمانی میتوانیم موفقتر عمل کنیم که به گزینههای دیگر نه بگوییم و فقط یک هدف را دنبال کنیم.
نام مرحلهی سوم را کورت لوین مرحلهی انجماد مینامد.
در واقع کورت لوین میخواهد بگوید که انگیزه به تنهایی کارساز نیست و بیشتر مواقع به رفتار منجر نمیشود بلکه باید بین انگیزه و رفتار، گزینهی تصمیمگیری فعال شود. زیرا فرد از آن لحظه که تصمیم میگیرد، متعهد به انجام کار میشود.
آنتونی رابینز میگوید: تصمیمات ما هستند که سرنوشت ما را تعیین میکنند.