لیاقت به معنای شایستگی و استحقاق است.
احساس لیاقت یک احساس و باور درونی است. بنابراین با عزت نفس و ارزشمندی ارتباط مستقیم دارد.
احساس لیاقت یعنی، من به توانایی‌ها و حقوق خود واقفم و آن را در عمل نشان می‌دهم.
چگونه بفهمیم احساس لیاقت در ما کمرنگ است؟
/ گاهی می‌خواهیم کار مهمی انجام دهیم اما ندایی از درون، مانع می‌شود و می‌گوید: تو لایق این کار نیستی، تو توانایی انجام آن را نداری.
/ زمانی که موفقیتی کسب می‌کنیم آن را به حساب شانس می‌گذاریم.
/ واگویه های مخرب درونی با خود داریم.
/همیشه به دنبال تایید دیگران هستیم.
/جسارت انجام دادن هر کاری را نداریم.
/وقتی به سفرهای خارجی یا خانه‌های شیک فکر می‌کنیم، آن‌ها را خیلی دور از دسترس می‌بینیم.
/همیشه لباس های خوب، غذاهای خوشمزه و ظروف گران‌قیمت همه برای مهمان هستند و برای خود همیشه از لوازم دم دستی و لباس های رنگ و رو رفته استفاده می‌کنیم.
مواردی که ذکر شد نشان دهنده‌ی، نداشتن حس شایستگی در وجودمان است.
باور لایق نبودن با خود احساس بی‌ارزشی، ناکافی بودن و دوست نداشتن خود را به همراه دارد.
حس لیاقت یک نیاز ضروری است زیرا نبود آن عملکرد ما را مختل می‌کند. و علت این که به بسیاری از اهداف و آرزوهایمان نمی‌رسیم چون در اعماق وجودمان خود را لایق رسیدن به آن نمی‌دانیم.
چگونه حس لیاقت و ارزشمندی را در خود ایجاد کنیم؟
باید ارزش‌ها، علایق و باورهای خود را بشناسیم و بازبینی کنیم. عزت نفس خود را تقویت کنیم. عبارات تاکیدی مثبت هم می‌تواند موثر باشد.
برای تقویت عزت نفس، ناتانیل براندن در کتاب روانشناسی عزت نفس از شش رکن مهم صحبت می‌کند که یادگیری و بکارگیری آن‌ها می‌تواند سطح عزت نفس را افزایش دهد.
۱– زندگی آگاهانه
هر چقدر محیط اطراف خود را بشناسیم، بهتر می‌توانیم زندگی کنیم. پختگی کامل، نگرش درست و درایت با آگاهی بالا ایجاد می‌شود.
۲– خودپذیری
در کنار خود باشیم نه مقابل خود. خودمان را دوست داشته باشیم و برای احساساتمان ارزش قائل شویم.
۳– مسئولیت پذیری در قبال خود
اگر درک کنیم که کسی برای محقق شدن آرزوهایمان مسئول نیست در نتیجه هنگام برخورد با مسائل پویاتر و فعال تر عمل می‌کنم.
۴– ابراز وجود
به خواسته‌ها، نیازها و ارزش‌های خود احترام بگذاریم. حرفمان را بگوییم و خود واقعیمان باشیم بدون هیچ نقابی.
۵– زندگی هدفمند
یعنی از تمام نیروی خود برای رسیدن به اهداف خود استفاده کنیم.
۶– یکپارچگی شخصی
باورها و ارزش‌هایمان با هم همخوانی داشته باشند یعنی در ظاهر و عمل یکی باشند.
آنتونی رابینز می‌گوید:
تنها یک راه برای خوشبختی وجود دارد؛ اینکه به روشی با خودتان و دیگران ارتباط برقرار کنید که برای شما، توانایی، شادمانی، خودباوری، شایستگی و توانمندی به همراه داشته باشد.
