مکان‌های مارگریت دوراس
کتاب «مکان‌ها» اثر مارگریت دوراس، که گفت‌و‌گویی صمیمانه میان او و میشل پُرت است، نگاهی دارد به تاثیر مکان‌ها بر روح و روان انسان. دوراس با نگرشی عمیق، مکان‌ها را نه تنها فضاهایی فیزیکی، بلکه گنجینه‌ای از خاطرات و برانگیزانندۀ احساسات می‌داند.
او در این اثر به خانه‌ای اشاره می‌کند که سال‌ها در آن زندگی کرده، مکان خلاقیتش بوده و محل شکل‌گیری بسیاری از فیلم‌ها و نوشته‌هایش. در این خانه، خاطرات زنانی را مرور می‌کند که از شخصیت‌های آثارش بوده‌اند و سپس نگاهش به سوی زنان جادوگر معطوف می‌شود.
آیا زنان جادوگر را می‌شناسید؟
در قرون وسطی که مردان به جنگ می‌رفتند زنان، ماه‌ها در جنگل و در خانه‌های دخمه‌مانندشان تنها می‌ماندند. آن‌ها برای فرار از این تنهایی شروع می‌کنند به حرف زدن با حیوانات، گل‌ها، درختان و همه‌چیز. از آن‌جا به بعد به آنان لقب جادوگر می‌دهند و همه را می‌سوزانند. قریب به یک میلیون نفر را. دوراس با پیوند زدن هویت خود به باغچۀ خانه‌اش، خود را از نسل این زنان جادوگر می‌داند.
امروز این حس یگانگی با مکان، در ما نیز جاری است. وقتی فکر می‌کنم می‌بینم من هم با تابلوی خانه‌ام، آباژورم، میز و صندلی‌ام و حتی توسترم در ارتباطم و با آن‌ها خاطراتم را مرور می‌کنم. گویی همگی ما همان زنان جادوگر قرون وسطی هستیم.
دوراس در لابه‌لای توصیف ویژگی‌های خانه‌اش، به مقوله‌های نوشتن و موسیقی نیز گریزی می‌زند و از کتاب‌ها و فیلم‌های خود سخن می‌گوید. او بریده‌هایی از دیالوگ‌های آثارش را به اشتراک می‌گذارد و تصاویری را منتشر می‌کند که گاه گویاتر از کلمات، عمق احساسات و مفاهیم را منتقل می‌کنند. جنگل و دریا، که یادآور خاطرات کودکی‌اش هستند، حضوری پررنگ در آثار او دارند. برای همین است که خواندن زندگی‌نامۀ نویسندگان ضروری است، چون فهم آثارشان را برایمان آسانتر می‌کند.
این اثر کم‌حجم، سرشار از حرف‌های زیبا و پرمغز است که انسان را به تأمل وا می‌دارد. اما در کنار تمام این‌ها مهم‌ترین درسی که از «مکان‌ها» می‌توانم بیاموزم و برای همیشه به خاطر بسپارم، تمایز میان کلام مکتوب و پرحرفی است. دوراس تأکید می‌کند که کلام مکتوب، برخلاف گفتار شفاهی، هرگز به درازگویی نمی‌گراید و این همان ویژگی است که باعث می‌شود برخی کتاب‌ها و فیلم‌ها را کنار بگذاریم.
اگر همین یک درس برایم بماند و به آن عمل کنم، برایم کافی است.
کتاب «مکان‌ها» با ۱۰۶ صفحه، توسط نشر اختران و ترجمۀ قاسم روبین منتشر شده است.
