خواندن تحلیلی ۳ مرحله دارد و اولین مرحله خواندن تحلیلی خود دارای ۴ بخش است.
۱- رده‌بندی کتاب بر اساس نوع و موضوع
۲- بیان موضوع کلی کتاب به شکلی بسیار خلاصه
۳- تعیین بخش‌های اصلی به ترتیب و با توجه به رابطه‌ی آن‌ها و نوشتن رئوس مطالب بخش‌ها
۴- تعریف مسئله یا مسائلی که نویسنده در صدد حل آن‌هاست.
این قسمت در مورد اهمیت رده‌بندی کتاب صحبت می‌کنیم.
ابتدا باید بدانیم چه نوع کتابی می‌خوانیم.
آیا کتاب جنبه‌ی علمی دارد یا رمان و نمایشنامه است.
همیشه این تشخیص ساده نیست.
مثلا آیا برباد‌رفته رمان است یا تاریخ جنوب آمریکا در طی جنگ‌های داخلی و قبل از آن؟
گاهی در کتابهای داستان، مسائل اجتماعی متعددی وجود دارد و در کتابهای اجتماعی هم داستان‌های فراوان و همین تداخل، تمایز را مشکل می‌کند.
خواندن تحلیلی به طور اختصاصی در مورد کتابهای غیر‌داستانی و کتابهای تشریحی به کار می‌رود.
کتاب تشریحی کتابی است که علم و دانش را به معنی وسیع کلمه نشر می‌دهد.
به طور کلی هر کتابی که دربردارنده‌ی عقیده، نظریه، فرضیه یا تحقیقی باشند و مدعی باشند که این موضوعات در مواردی کم و بیش درست هستند، دانش را انتشار می‌دهند و تشریحی است.
تشخیص نوع کتاب را در بررسی اولیه‌ی کتاب یعنی با کمک خواندن اجمالی انجام می‌دهیم.
با خواندن عنوان کتاب و مقدمه می‌توان اطلاعات لازم را قبل از خواندن کسب کرد.
زیرا نویسنده در مقدمه‌ی کتاب زحمت تعیین نوع کتاب را متقبل می‌شود و تلاش می‌کند تا عناوین و سر‌فصل‌ها واضح و شفاف باشد.
بنابراین باید بابت مقدمه، از نویسنده سپاسگزار باشیم.
مقایسه‌ی کتابهای کاربردی و کتابهای نظری
کتابهای نظری شکل ظاهری مطلبی را تعلیم می‌دهند و در ارتباط با چیزهای‌ست که باید دیده یا درک شوند.
کتابهای فلسفی، تاریخی و علمی جزء کتابهای نظری هستند.
کتابهای کاربردی به ما می‌آموزند که چگونه کاری را که می‌خواهیم انجام دهیم به مرحله‌ی اجرا بگذاریم.
تمام کتابهای راهنما، کاربردی هستند.
کتاب‌هایی که به ما می‌گویند چه کنید یا چه نکنید کاربردی هستند.
اگر در عنوان کتاب واژه‌هایی چون، هنر یا چگونه باشد، فوری می‌توان تشخیص داد که کتاب کاربردی است.
کتابِ (چگونه کتاب بخوانیم) کتابی کاربردی است.
در کتابهای کاربردی از واژه‌هایی مانندِ؛ باید، حتما، خوب، بد، نتایج و مسئله به وفور استفاده می‌شود.
آیا رده‌بندی کتاب واقعا مهم است؟
بله. چون کتاب‌ها نسبت به موضوع‌هایی که ارائه می‌دهند، متفاوت هستند.
پس برای آموزش ما به اشکال مختلف عمل می‌کنند و اگر قرار باشد آن‌ها را درک کنیم باید یاد بگیریم که هر نوع کتاب را به روش متناسب آن بخوانیم.
مطلب بعدی:
